17.08.2020 – Różnice kulturowe: unikanie niepewności
Jednym z sześciu wyodrębnionych przez holenderskiego socjologa Geerta Hofstede wymiarów kultury jest unikanie niepewności. Wymiar ten związany jest z poziomem niepokoju występującego w społeczeństwie ze względu na zagrożenia dotyczące przyszłości w nowych, nieznanych i niepewnych sytuacjach.
Unikanie niepewności, które mierzone jest od słabego do silnego jest wskaźnikiem pokazującym stosunek społeczeństwa do niepewności dotyczącej przyszłości.
W społeczeństwach o wysokim wskaźniku unikania niepewności zmiany postrzegane są jako zagrożenie a dużą rolę odgrywają religia i ścisłe normy społeczne oraz szczegółowo określone prawa. W takich społeczeństwach jest niski poziom tolerancji, dla osób, które się różnią. W takich krajach w miejscu pracy inicjatywa nie jest mile widziana. Konflikty są postrzegane jako zagrożenie dla relacji, nie zaś jako sposób rozwiązywania problemów.
W społeczeństwach o niskim wskaźniku unikania niepewności ludzie są gotowi na zmiany, mają łatwość w dostrzeganiu nowych trendów czy podejmowaniu ryzyka. Aktywnie też manifestują swoją pozycję czy odmienność.
W krajach o niskim wskaźniku unikania niepewności ludzie są bardzie skłoni do podejmowania ryzyka.
Uczucie niepewności przejawia się m.in. stresem i potrzebą przewidywalności, która jest zaspokajana przez wszelkie przepisy, prawa czy zwyczaje. Osoby z krajów o wysokim wskaźniku niepewności nie lubią sytuacji dwuznacznych i oczekują klarownych struktur.
Tabela 1. Różnice między społeczeństwami o słabym i silnym unikaniu niepewności
| Silne unikanie niepewności | Słabe unikanie niepewności |
| Niepewność jest stałym zagrożeniem, z którym należy walczyć. | Niepewność jest naturalną częścią życia – życie należy przyjmować takim, jakie jest. |
| Wysoki poziom stresu i subiektywne odczucie niepokoju. | Niski poziom stresu i brak niepokoju. |
| We właściwym czasie i miejscu można dać ujście agresji. | Nie powinno się otwarcie okazywać agresji i niepokoju. |
| Inne znaczy niebezpieczne. | Inne znaczy ciekawe. |
| Więcej obaw o zdrowie i pieniądze. | Mniej obaw o zdrowie i pieniądze. |
| Silna emocjonalna potrzeba ujmowania wszystkiego w ramy praw i przepisów. | Liczba praw i przepisów powinna być ograniczona do niezbędnego minimum. |
| Silna potrzeba bycia stale zajętym, ciężka praca jest wewnętrzną potrzebą. | Pozytywny stosunek do bezczynności, ciężka praca jest koniecznością. |
| Represje wobec odmiennych zachowań i poglądów, niechęć do wprowadzania innowacji. | Akceptacja dla odmiennych i innowacyjnych działań i pomysłów. |
| Główne motywatory to poczucie bezpieczeństwa i przynależność. | Główne motywatory to osiągnięcia i uznanie. |
Źródło: https://mfiles.pl/pl/index.php/Badanie_Geerta_Hofstede
Wśród źródeł zróżnicowania w wymiarze unikania niepewności można wskazać podłoże historyczne a także zamożność danego społeczeństwa – im wyższa tym niższy wskaźnik unikania niepewności.
Najwyższy wskaźnik unikania niepewności notowany jest w krajach Ameryki Łacińskiej – Gwatemala (98), Urugwaj (98), Peru (87), krajach śródziemnomorskich – Grecja (100) , Portugalia (99), Malta (96), Rosja (95), Polska (93), Japonia (92) i Korea Południowa (85). Niski wskaźnik unikania niepewności odnotowano w Singapurze (8), Hongkongu (29), Wietnamie (30) czy Chinach (30) oraz krajach anglosaskich – Stanach Zjednoczonych (46), Wielkiej Brytanii (35), Irlandii (35), Kanadzie (48) i krajach skandynawskich – Dania (23), Szwecja (29).
Unikanie niepewności na przykładzie wybranych krajów – wysoki wynik oznacza społeczeństwo z wysokim wskaźnikiem unikania niepewności.
Źródło: opracowanie własne na podstawie https://www.hofstede-insights.com
Polska z wynikiem 93 punkty ma bardzo duży stopień unikania niepewności. Ludzie mają wewnętrzną potrzebę ciężkiej pracy, precyzja i punktualność są normą, bezpieczeństwo jest ważnym elementem indywidualnej motywacji do działania lub zaniechania działania.
Bibliografia do cyklu artykułów dotyczących różnic kulturowych:
„Cudzoziemcy w Polsce. Podręcznik dla osób pracujących z imigrantami”, red. M. Budyta-Budzyńska, Caritas Polska, Warszawa 2020
Skrypt na szkolenie „Praca z klientem cudzoziemskim”, A. Kosowicz, Caritas Polska, Warszawa 2020
„Cudzoziemcy w Polsce. Podręcznik dla osób pracujących z imigrantami”, red. M. Nowicka, Warszawa, Caritas Polska, Warszawa 2020
„Międzykulturowość w szkole, Poradnik dla nauczycieli i specjalistów”, Red. Kinga Białek, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015
„Kultury i organizacje”, G. Hofstede, G. J Hofstede, M. Minkov, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011
Encyklopedia Zarządzania: https://mfiles.pl
https://mfiles.pl/pl/index.php/R%C3%B3%C5%BCnice_kulturowe
https://mfiles.pl/pl/index.php/Badanie_Geerta_Hofstede
https://www.helixpoland.com.pl/roznice-kulturowe-wg-geerta-hofstede/
